Utah Üniversitesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi merkezi Kars’ta bulunan KuzeyDOğa Derneği Başkanı Doç. Dr. Çağan Hakkı Şekercioğlu, Sarıkamış ormanlarındaki Boz Ayıların kış uykusuna yattıklarını söyledi.
Kars Olay-Utah Üniversitesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi merkezi Kars’ta bulunan KuzeyDOğa Derneği Başkanı Doç. Dr. Çağan Hakkı Şekercioğlu, Sarıkamış ormanlarındaki Boz Ayıların kış uykusuna yattıklarını söyledi.
Şekercioğlu, KuzeyDoğa Derneği olarak Boğaziçi Üniversitesi ve Kafkas Üniversitesi, UTAH Üniversitesi ile beraber yaptıkları projede bozayı, kurt ve vaşakları uydu vericileri ile takip ettiklerini söyledi.
Bu sayede Kars ve Sarıkamış’ta dünyanın bilinen ilk ve tek göçmen boz ayılarını keşfettiklerini ifade eden Şekercioğlu, “Bunlar ağustos ve eylül aylarında Artvin Şavşat’a gidip oradaki ormanlarda meşe palamudu ve diğer orman altı bitkileriyle meyveleri ile beslendikten sonra Sarıkamış’a dönüp özellikle ekim, kasım aylarında döndükten sonra artık kış uykusuna yatıyorlar.” dedi.
Kars’a kar düşmeye başlamasıyla, boz ayıların hemen hepsinin artık inlerinde olduklarını, ağaç kovuklarında kış uykusuna yattıklarını kaydeden Şekercioğlu, “Bu akşam Sarıkamış çöplüğüne son bir defa bakacağız. Kasım sonu diye tahminim orada bir kaç boz ayı halen kış uykusu için yağ depoluyor çöplükte. Çöplük, yıl boyu besin sağladığı için bazı boz ayılarında kış uykusu düzenini bozmuş durumda. Kış uykusunda bile çöplükte boz ayıları gördüğümüz oluyor. Fakat doğaları gereği çoğu artık kış uykusunda, bulabilirlerse mağaralarda, inlerdeler. Boz ayılarına taktığımız kameralarda da mağaralara girdiklerini görüyoruz. Ama mağara, in bulamazlarsa da bir ağacın dibinde ufacık bir kovuğa bile sığabiliyor. Yani şaşırırsınız çok ufak yerlerde bile boz ayıların kışı geçirdiğini görebiliyoruz. Kar soğuk diyoruz ama karın avantajı aynı zamanda da izolasyon görevi görüyor. Çünkü boz ayı bir kovukta, mağarada olunca üstünü kar kaplayınca daha önemli oluyor. Kar esassında soğuktan -10 ,- 20, -30’dan ayıyı koruyan bir izolasyon görevi sağlıyor. Bozayı bütün yaz sonbahar depoladığı yağ dokusunu yakarak kış uykusunda metabolizması çok daha yavaş bir şekilde o yağ ile 90 günü geçirebiliyor. Mart’a kadar da genellikle kış uykusundan kalkmıyor. Ama arada bir kalkıp çöplükte beslenen ormanda dolaşan ayıları fotokapanlarımıza da yakaladık.” Diye konuştu.
Çöplüğün varlığının doğalarına aykırı olduğunu vurgulayan Şekercioğlu, “Ümidimiz mümkün olduğu kadar az ayının kış uykusundan uyanıp çöplüğe gitmesi. Çoğunluğu şuan kasım sonundan mart ortasına kadar kış uykusunda kalacaklar. Bu bir esasen enerji meselesi. Şimdi ayı büyük bir hayvan, biz burada 364 kg ağırlığında Türkiye’nin en büyük boz ayısını yine Kars Sarıkamış ormanında yakalayıp verici taktık. Şimdi bu cüsseyi götürmek için muazzam enerji lazım. Enerji demek yiyecek demek. Şimdi kışın her yer karla kaplı, böcekler yok, memelilerin çoğu kar altında, bitki yok, meyve yok. Yani boz ayılar üç ay boyunca bu zorlu kış şartlarında yeterince enerji bulamıyorlar. Ya metabolizmasını yavaşlatıp kış uykusuna yatacak ya da ölecek. Veya başka bir yere göç edip orada hayatını devam ettirecek. Ama göç demekte uzun bir mesafe kat etmek demek. Göç ettikleri yerlerde de zaten boz ayılar yaşadıkları için bu sefer rekabet onları başka ayıların gelmesine izin vermiyorlar. “ dedi.
Bunun sadece boz ayılarda rastlanan bir şey olmadığını birçok diğer memelinin kış uykusuna yattığını aktaran Şekercioğlu, “Özellikle yarasalar; çünkü böcekle beslendikleri için kışın neredeyse hiç böcek yok. Zaten ufacık hayvanlar soğuktan da etkileniyorlar. Bir çok yarasa da kış uykusunda. Bu yüzden mağaralara giren vatandaşların özellikle kışın mağaralara girmemesi, yarasaları taciz etmemesi de çok önemli. Çünkü kış uykusundan uyanan yarasalar ayılar gibi değil. Ufak oldukları için kış uykusundan uyanmaları demek bir çok yarasa için ölüm demek. Çünkü o soğuğa dayanacak yağ ve besin yok ortamda.” ifadelerini kullandı.
Sarıkamış’taki ayıların tespiti çalışmalarının sürdürüldüğünü de kaydeden Şekercioğlu, şöyle konuştu:
“Biz hali hazırda bu sayıların tespiti için genetik temelli ayılardan aldığımız kan ve kıl örneklerini ve doğada bulduğumuz dışkıları genetik olarak inceleyerek sayılarının tespitine halen uğraşıyoruz fakat giderek verilerimiz Sarıkamış’taki boz ayıların 90 ila 100 civarında olduğunu gösteriyor. Zaten ben bölgeye geldikten birkaç yıl sonra yaptığım tahminde çok kaba tahmin; bölgede 50 ila 100 boz ayının bulunduğuydu. Çöplüğe gidenlerde zaten 42’ye kadar boz ayı gördüklerini belirtiyorlar. Ben şahsen çöplükte bir gecede 33 boz ayı gördüm. Tüm bu rakamlara bakarak biz 50 ila 100 boz ayı diye çok kabaca tahmin ettik ve genetik araştırmalarımız bu sayının 90 ila 100 civarında olduğunu gösteriyor. Fakat bu projede daha son sayıya ulaşmadık umarım 2018’de en son sayıya ulaşacağız.” – KAFKAS HABER AJANSI